ONDERZOEK KERKGEBOUWEN 1800-1970

In de periode 2012-2018 werkte Herman aan de Vrije Universiteit te Amsterdam aan een onderzoeksproject over kerkgebouwen uit de periode 1800-1970. Het project bestaat uit twee delen. Het eerste is een database met gegevens en foto's van de nog bestaande kerkgebouwen uit genoemde periode. Deze database moet inzicht verschaffen in de ontstaansgeschiedenis, denominaties, architecten, liturgische inzichten, bouwstijlen en -typen van deze kerkgebouwen. Zo ontstaat er een betrouwbaar, compleet en consistent overzicht, dat bijdraagt aan kennis, waardering en behoud van dit religieuze erfgoed. De gegevens zijn gevisualiseerd op een digitale kaart, een onderdeel van het platform Geoplaza.

Aan de kerkenkaart werkten ICT-ontwikkelaar Peter Vos en conservator Kaarten & Atlassen Lida Ruitinga van de Universiteitsbibliotheek van de VU mee.

De visualisatie van de gegevens is mogelijk gemaakt door het Spatial Information Laboratory - in samenwerking met de onderzoekers Maurice de Kleijn, Mark Opmeer en Xander Wilcke. Als bronmateriaal voor de kerkenkaart werd onder andere een duplicaat van de database van wijlen Jan Sonneveld gebruikt, aanwezig bij het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) van de Vrije Universiteit. Deze database bevat gegevens over alle religieuze gebouwen in Nederland en vormt ook de basis voor de website Reliwiki.nl die in het kader van het Jaar van het Religieus Erfgoed in 2008 is gelanceerd.

Het tweede deel betreft een dissertatie Een sterke toren in het midden der stad. Verleden, heden en toekomst van bedreigde Nederlandse kerkgebouwen, waarin wordt gepoogd een richtlijn te vinden voor het toekomstig behoud van de meest waardevolle kerken uit genoemde periode. Welke kerken zijn dat en hoe kunnen ze in stand worden gehouden? Een waarderingssysteem, gebaseerd op een ordening naar grootte van het cultuurhistorisch belang, moet bijdragen aan te maken, weloverwogen keuzes inzake de toekomst van de kerkgebouwen.

Het onderzoeksproject werd gefinancierd vanuit de derde geldstroom voor wetenschappelijk onderzoek. Dankzij de gulle bijdragen van onder andere Stichting Kerkenland en de Stichting Zadelhoff Cultuurfonds kon het project binnen de gestelde termijn worden afgerond. De samenstelling van de dissertatie werd begeleid door prof. dr. G. Harinck (hoogleraar protestantse kerkgeschiedenis) en prof. dr. J.E. Bosma (hoogleraar architectuurgeschiedenis en erfgoedstudies; † 2015), verbonden aan de Vrije Universiteit. Op 21 juni 2018 heeft Herman zijn dissertatie verdedigd aan de Vrije Universiteit.

De handelseditie van het proefschrift is verschenen in november 2023 via uitgeverij Leon van Dorp te Heerlen. ISBN 978-90-79226-98-6. Het boek is inmiddels uitverkocht, maar nog wel tweedehands verkrijgbaar. Binnenkort verschijnt het als e-book.